Πριν τοποθετηθούμε επάνω στην πρόταση του υπομνήματος των 20 συλλόγων και σωματείων του νησιού, που συμβάλουν από την πλευρά τους στην αντιμετώπιση ενός διαχρονικά δυσεπίλυτου προβλήματος. Θεωρούμε αναγκαίο να περιγράψουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και τις δυνατότητες της τοπικής διοίκησης να αντιμετωπίσει της επιπτώσεις αυτό του προβλήματος.

Το πρόβλημα των απορριμμάτων και της διαχείρισης τους τόσο στην Ικαρία όσο και πανελλαδικά  δεν είναι σημερινό, ούτε και προέκυψε από μόνο του. Η Λαϊκή Συσπείρωση και τα μέλη της σε κάθε ευκαιρία έχουν τονίσει ότι είναι εξόχως πολιτικό ζήτημα, όπως άλλωστε και όλα τα καθημερινά προβλήματα των λαϊκών στρωμάτων, στη προσπάθεια κάλυψης των σύγχρονων αναγκών τους.

Οι ευθύνες βαραίνουν κυρίως τα κόμματα που εναλλάσσονται στη κυβερνητική εξουσία (ΝΔ σήμερα, ΣΥΡΙΖΑ χθες και ΠΑΣΟΚ παλιότερα), αλλά κι όσους εκλεγμένους στην τοπική διοίκηση  Α & Β Βαθμού, υπακούοντας σε τοπικιστικά και μικροκομματικά συμφέροντα δεν διεκδικούν ουσιαστικά την αντιμετώπιση του προβλήματος, (π.χ διαδικασία χωροθέτησης ΧΥΤΥ, υιοθέτηση επιζήμιων για τους δημότες και περιβάλλον προτάσεων διαχείρισης απορριμμάτων όπως η ενεργειακή αξιοποίηση, η δεματοποίηση, κλπ).

Η διαχείριση των απορριμμάτων με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες,  με σεβασμό στο περιβάλλον, στην υγεία του λαού, στους φυσικούς πόρους, στο λαϊκό εισόδημα, μόνο στο πλαίσιο ενός άλλου, ριζικά διαφορετικού δρόμου ανάπτυξης μπορεί να εξασφαλιστεί. Η φιλολαϊκή λύση, προϋποθέτει εξουσία και οικονομία, που καταργεί τις αιτίες που δημιουργούν και οξύνουν τα σημερινά προβλήματα, που δημιουργεί τις στέρεες  προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της χώρας προς το συμφέρον της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, δημιουργών του κοινωνικού πλούτου.

   Αυτό δεν σημαίνει ότι και στις σημερινές συνθήκες δεν προσπαθούμε να διαμορφώσουμε τις αναγκαίες συνθήκες για  διαχείριση των απορριμμάτων με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες. Ιεραρχώντας ένα μείγμα μεθόδων και τεχνικών στην επεξεργασία των απορριμμάτων με επίκεντρο την ουσιαστική ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων. Περιορισμός αλλά όχι δαιμονοποίηση της υγειονομικής ταφής, μέθοδος τεχνολογικά απλή, μακράν οικονομικότερη, άμεσα διαχειρίσιμη από το προσωπικό των διαδημοτικών ΦΟΔΣΑ και περιβαλλοντικά ασφαλής εφόσον τηρούνται χωρίς εκπτώσεις οι όροι λειτουργίας τους με επαρκές προσωπικό και κατάλληλη οργάνωση, μηχανήματα και εξοπλισμό.  Στο μείγμα των μονάδων επεξεργασίας που προτείνουμε δεν έχουν θέση οι Μονάδες Επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων που προωθούνται οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης της ΝΔ, γιατί βάζουν ταφόπλακα στην ανακύκλωση και αποτελούν προθάλαμο για την τροφοδοσία με καύσιμο σκουπίδι των τσιμεντοβιομηχανιών, μαζί και των αυτόνομων μονάδων μαζικής καύσης.

Χρήσιμο είναι να θυμηθούμε πως φτάσαμε στην σημερινή συζήτηση, και τι έχει προηγηθεί την τρέχουσα δημοτική περίοδο.

Σήμερα σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία ο αριθμός των ΧΑΔΑ που δεν έχουν κλείσει σε όλη την χώρα, αφορά 17 Δήμους και η πλειονότητα τους  βρίσκεται σε νησιά  (π.χ Αργιουλακη – Αγκαθωπος). Την ίδια ώρα κι ενώ η Τ.Δ υποχρηματοδοτείται στη προσπάθεια της να αποκτήσει τις αναγκαίες υποδομές, η ανακύκλωση αποβλήτων από συσκευασίες έχει δοθεί βορά σε Α.Ε (τουλάχιστον 30 εκ. ευρώ το χρόνο κατευθύνονται στη διαχειρίστρια εταιρία). Χρήματα προερχόμενα από τις τσέπες των εργαζομένων αφού οι επιχειρηματίες τα έχουν μετακυλήσει στις τιμές των προϊόντων και η ανακύκλωση δε γίνεται στο βαθμό που χρειάζεται .

Θυμίζουμε ότι όσοι στηρίζουν σήμερα την Λαϊκή Συσπείρωση, έχουν καταθέσει πρόταση εδώ και χρόνια (2003) και με βάση αυτή διεκδικούσαν την αντιμετώπιση του προβλήματος, παλιότερα οι τρεις δήμοι της Ικαρίας και η διοίκηση του Δήμου Ικαρίας (2015-19). Πρόταση η οποία είναι η πιο ολοκληρωμένη τόσο με περιβαλλοντικούς, όσο και κοινωνικούς όρους από όσες κατά διαστήματα περιφέρονται στο νησί και αντιμετωπίζουν το θέμα αποσπασματικά η εστιάζοντας στην κατά τόπους εκδήλωση του προβλήματος (π.χ  να κλείσει ο ΧΑΔΑ, η να μην γίνει ο ΧΥΤΑ εδώ, και δεν μας νοιάζει τίποτα άλλο αν δεν είναι δίπλα μας).

Για να έχουμε μια σαφή άποψη για την πορεία των χειρισμών και των  διεκδικήσεων μας την τελευταία 20ετια παρουσιάζουμε μια συνοπτική αναφορά αυτών των δράσεων.

Το πλαίσιο διεκδικήσεων που πρότειναν από το 2003 οι Δήμοι Αγίου Κηρύκου – Ευδήλου – Ραχών, προκειμένου να αντιμετωπισθεί το ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων αποτελεσματικά και σε βάθος χρόνου, ήταν το εξής:

• Ολοκλήρωση της διαδικασίας χωροθέτησης (Που τότε εκκρεμούσε), με βάση τεκμηριωμένες επιστημονο – τεχνικά μελέτες, χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες, με όρους διαφάνειας και συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων.
• Να προχωρήσει η αποκατάσταση των ανεξέλεγκτων χωματερών.
• Να διασφαλιστούν με ευθύνη και δαπάνες του κράτους οι πόροι που απαιτούνται για την εκτέλεση των έργων που προβλέπονται για ένα ΟΣΔΑ.
• Ένα ΟΣΔΑ πρέπει να περιλαμβάνει: Α) Διαλογή στην πηγή. Β) Σταθμό μεταφόρτωσης. Γ) Μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων. Δ) Σχεδιασμός για προώθηση των ανακυκλώσιμων υλικών σε μονάδα (Περιφέρεια η κέντρο). Ε) ΧΥΤΥ, ΣΤ) Μονάδα σταθεροποίησης βιολογικών υπολειμμάτων.
• Η δραστηριότητα της διαχείρισης των απορριμμάτων συμπεριλαμβανομένης και της ανακύκλωσης να ασκείται από τους ΟΤΑ και τις συνεργασίες τους, διασφαλίζοντας το δημόσιο συμφέρον από το ιδιωτικό κεφαλαίο.
• Απορρίπτουμε την καύση των απορριμμάτων λόγω των βασικών μειονεκτημάτων που προκύπτουν από αυτή τη μορφή διαχείρισης.
• Σε ότι αφορά τις διατάξεις για την ολοκληρωμένη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων να αρχίσει άμεσα η εφαρμογή τους.
• Να προωθήσουμε προγράμματα διαμόρφωσης περιβαλλοντικής συνείδησης σε όλους και ιδιαίτερα στη νέα γενιά.

   Αποτέλεσμα αυτής της στάσης ήταν να δρομολογηθεί η διαδικασία κατασκευής του ΧΥΤΑ Ικαρίας (Μελέτες – χωροθέτηση – έγκριση περιβαλλοντικών όρων των αναγκαίων έργων), να ξεκινήσουν δραστηριότητες συλλογής ανακυκλώσιμων με διαλογή στην πηγή, με αποτέλεσμα να μειωθούν  οι ποσότητες χαρτιού, πλαστικού και αλουμινίου  που καταλήγουν στους ΧΑΔΑ.  Δραστηριότητα που έγινε χωρίς να μετακυληθεί το κόστος στους δημότες και χωρίς να υπογράφει σύμβαση με την ΕΕΑΑ γιατί δεν συμφωνήσαμε στους όρους που έβαζαν (κυρίως διαφωνήσαμε γατί δεν δέχονταν να αποδίδουν αντίτιμο για κάθε τόνο ανακυκλώσιμων που θα τους παραδίδαμε και γιατί μας υποχρέωναν να αλλάξουμε σχεδιασμό στην συλλογή και να αναλάβουμε το κόστος προσθέτων εγκαταστάσεων) .

Στην συνέχεια στις εκλογές του 2010, προέκυψε νέα δημοτική αρχή που εγκατάλειψε στην τύχη της, την υπόθεση της ανακύκλωσης και της διαχείρισης των απορριμμάτων. (Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν συμμετείχαν καν στην συζήτηση  αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ).

Σε ότι αφορά τους χειρισμούς μας στην διοίκηση του δήμου (2015-19) παραθέτουμε τα εξής στοιχεία :

• Σχετικά με το κομβικό σημείο της επίλυσης του θέματος που άφορα στην κατασκευή του ΧΥΤΥ Ικαρίας κάνουμε καθαρό πως θέση μας ήταν και είναι η ολοκλήρωση των απαραιτήτων ενεργειών στην χωροθετημένη θέση. Για την οποία έχουν εκδοθεί οι σχετικές περιβαλλοντικές άδειες (ΜΠΕ), υπάρχει η θετική γνωμοδότηση του Ν.Σ από τον Ιούλιο του 2011 έχουν εγκριθεί περιβαλλοντικοί όροι, από τον Ιούνιο του 2012 έχουν εκπονηθεί οι κτηματολογικοί πινάκες, αλλά με ευθύνη της κτηματικής υπηρεσίας βρίσκετε σε στασιμότητα.

Για να «ξεκολλήσει» η υπόθεση  η προηγουμένη διοίκηση του δήμου προχώρησε σε παρέμβαση στην κτηματική υπηρεσία και στην περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, με την υποβολή πρότασης για τον δικαστικό καθορισμό τιμής μονάδας (Μάρτιος 2015).

Έγινε παρέμβαση στο ΣΤΕ, ώστε να ολοκληρωθεί η εκδίκαση της ένστασης που έχουν καταθέσει δυο σύλλογοι της περιοχής ενάντια στην υλοποίηση του έργου. Παράλληλα η προηγούμενη διοίκηση του δήμου προχώρησε την διαδικασία προετοιμασίας για την υποβολή πρότασης χρηματοδότησης του έργου στην προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ   (2014 -2020) ζητώντας την συνδρομή της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου λόγο του ότι ο δήμος Ικαρίας δεν διαθέτει την αναγκαία διαχειριστική επάρκεια για την υποβολή και την υλοποίηση  έργων τέτοιας κλίμακας. Αποτέλεσμα αυτής της παρέμβασης ήταν η έγκριση προγραμματικής σύμβασης Δήμου Ικαρίας και Περιφέρειας βορείου Αιγαίου  για την υποβολή πρότασης με τίτλο «ΕΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΗΣΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ». Πρόταση που υποβλήθηκε (19/12/2016), στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» για τα αναγκαία έργα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Ικαρίας.

Η πρόταση περιλαμβάνει την δημιουργία και λειτουργία του κεντρικού ΧΥΤΥ, της Ικαρίας που θα δέχεται επεξεργασμένα απόβλητα και τα αναγκαία συνοδα έργα.

Αναμένοντας την αξιολόγηση της πρότασης από την Διαχειριστική Αρχή του επιχειρησιακού προγράμματος, προέκυψε η εκδίκαση της υπόθεσης στο Σ.Τ.Ε και η αποδοχή της προσφυγής (Απόφαση 928-2017/29.3.2017) για τυπικούς λόγους (Ακύρωση της απόφασης  Α.Π :7154/1364/2011- 28/7/2011 που αφορούσε την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων του έργου).  Εξέλιξη που οδήγησε στην ανάγκη έκδοσης νέας Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο από την Αρμόδια διεύθυνση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου (έγγραφο Αποκεντρωμένης Διοίκησης με Α.Π: 36530-22/6/2017).  Για το σκοπό αυτό ανατέθηκε η προετοιμασία του σχετικού φάκελου από την Περιφέρεια βορείου Αιγαίου, κατατέθηκε για έγκριση στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου αρχές του 2019, και τον Νοέμβριο του 2021 εκδόθηκε νέα Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων των αναγκαίων έργων.

• Σχετικά την λειτουργία των ΧΑΔΑ στην Ικαρία, υπενθυμίζουμε τα εξής:

Α) Η λειτουργία των 2 ΧΑΔΑ στην Ικαρία συνεχίστηκε γιατί δεν υπήρχε κανένας άλλος τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων που πρέπει να πάνε για τελική διάθεση. Β) Έγιναν παρεμβάσεις που αφορούσαν την τακτική επιχωμάτωση των απορριμμάτων στους ΧΑΔΑ, την βελτίωση των υποδομών (περίφραξη κλπ), η προσπάθεια καθαρισμού των χώρων πλησίον των ΧΑΔΑ (ρέματα κλπ), την επανεκκίνηση από τον δήμο Ικαρίας των ενεργειών για των διαχωρισμό των απορριμμάτων στην πηγή.

Επισημαίνουμε ότι ο δήμος Ικαρίας την προηγούμενη δημοτική περίοδο με την γνωστή   οικονομική και διοικητική κατάσταση, στην οποία τον έχουν οδηγήσει οι εφαρμοζόμενες πολιτικές των τελευταίων ετών.  Προσπάθησε να διαχειριστεί το θέμα των απορριμμάτων υπερβαίνοντας σε αρκετές περιπτώσεις τα όρια της λογικής, (π.χ η δουλειά των αιρετών δεν είναι να μαζεύουν σκουπίδια ούτε να δουλεύουν στους ΧΑΔΑ), για να είναι συμβατή η διαχείριση των απορριμμάτων με το θεσμικό πλαίσιο της Χώρας.

Μετά το 2019 και την εκλογή της σημερινής διοίκησης έχουμε τις ακόλουθες εξελίξεις:  

• Σχετικά με το σχέδιο μεταφοράς των απορριμμάτων του δήμου σε άλλη διαχειριστική ενότητα εκτός Ικαρίας, όπως αυτή περιγράφεται στην 63-2020 απόφαση Δ.Σ (Ένταξη του Δήμου Ικαρίας στο ΦΟΔΣΑ Χίου) να υπενθυμίσουμε ότι:

Γνωρίζοντας την σοβαρότητα αυτού του διαχρονικά δυσεπίλυτου προβλήματος του νησιού, στην 11^η / 2020 συνεδρίαση (25/8/2020) εγκρίναμε μαζί με όλες τις παρατάξεις του Δ.Σ την μεταφορά των απορριμμάτων της Ικαρίας στην Χίο, ως μεταβατική λύση μέχρι να ολοκληρωθούν οι αναγκαίες υποδομές στην Ικαρία για την τελική διάθεση τους. Γιατί η πρόταση αυτή άνοιγε μια νέα σελίδα στο πολυσέλιδο τεύχος της ιστορίας της  διαχείρισης των απορριμμάτων της Ικαρίας, και έδινε μια προσωρινή διέξοδο στο θέμα της παύσης λειτουργίας των ΧΑΔΑ του νησιού.

Πρόταση σε κάθε περίπτωση καλύτερη από την πρόταση της προσωρινής αποθήκευσης μετά από δεματοποίηση των απορριμμάτων, όπως πρότειναν στον ΠΕΣΔΑ Βορείου Αιγαίου η διοίκηση περιφέρειας και δήμου της περιόδου 2011-14. Πρόταση ποιο λειτουργική και από την μεταφορά των απορριμμάτων της Ικαρίας στον ΧΥΤΑ των Φούρνων, όπως πρότεινε το «Οριστικό Σχέδιο Δράσης για την παύση λειτουργίας των ΧΑΔΑ» (Απόφαση Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου – ΦΕΚ 1081 Τ.Β – 9/6/2015). Ένα ΧΥΤΑ που δεν λειτούργησε ποτέ, λόγο πρακτικής αδυναμίας του Δήμου Φούρνων, και για αυτό εκφράσαμε τότε την διαφωνία μας αντιπροτείνοντας την επίσπευση των διαδικασιών ώστε να ολοκληρωθούν οι αναγκαίες υποδομές στην Ικαρία για την τελική διάθεση των απορριμμάτων.

Στην ίδια συνεδρίαση όμως τονίσαμε ότι πρέπει «Να επανέλθουμε εντός του τρέχοντος έτους σε επόμενη συνεδρίαση ώστε να πάρουμε τις σχετικές αποφάσεις που θα αφορούν : α) Το κόστος της συμμέτοχης μας στο μετοχικό  κεφάλαιο του ΦΟΔΣΑ Χίου,   β) Το κόστος μεταφοράς των απορριμμάτων, γ) Το κόστος της προμήθειας του αναγκαίου εξοπλισμού για την μεταφορά των απορριμμάτων, δ) Το κόστος τελικής διάθεσης στον ΧΥΤΑ Χίου». Εκτός από την έγκριση της δαπάνης συμμετοχής στο ΦΟΔΣΑ , όλα τα υπόλοιπα 3 χρόνια μετά δεν συζητήθηκαν ποτέ.

 Το μόνο σχετικό θέμα που απασχόλησε το Δ.Σ ήταν στην 2^η συνεδρίαση του 2022, όταν ζητήθηκε από την «Λαϊκή Συσπείρωση» να  εκφραστεί η αντίθεση μας στην επιβολή σε βάρος των δήμων και των δημοτών, τέλους ταφής και περιβαλλοντικής εισφοράς από 1/1/2022 μέσω των ΦοΔΣΑ. Όπως όριζε σχετική  εγκύκλιος του Υ.Π.Εν, (20/12/2021) που  αρχίζει από 1.1.2022 και αναφέρεται στα απορρίμματα που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ. Αυτό έγινε με την               4-2022 Απόφαση Δ.Σ. Ωστόσο παραμένει η εκκρεμότητα που αφορά τον Δήμο Ικαρίας να καταβάλει στην ΔΙΑΝΟΧ Α.Ε,  τουλάχιστον 60.000€ (μόνο για το ετήσιο «τέλος ταφής»),  και για τα επόμενα χρόνια πολλαπλάσια χρήματα. (Η ποσότητα παραγόμενων απορριμμάτων σύμφωνα με την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων του έργου «ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ ΙΚΑΡΙΑΣ» (ΑΔΑ:68ΙΖΟΡ1Ι-6ΚΓ) κυμαίνεται από 3 έως 3,5 χιλιάδες τόνοι ετησίως,  δηλαδή 3.000χ20€  = 60.000€ ).

• Σε ότι αφορά το θέμα της Ανακύκλωσης, μια βασική παράμετρο του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ικαρία και όχι μόνο να τονίσουμε τα έξης: Την δημοτική περίοδο 2015-19 έγινε μια συστηματική προσπάθεια: α) Να βελτιωθεί η συλλογή των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων τόσο από τα σημεία συλλογής, όσο και από τους χώρους αποθήκευσης. Έτσι ώστε να μειωθούν όσο είναι δυνατόν οι ποσότητες που καταλήγουν στους ΧΑΔΑ. β) Προχωρήσαμε σε συνάντηση με την ΕΕΑΑ για να μπορέσουμε να «ξεκολλήσουμε» την διαδικασία  της προμήθειας του εξοπλισμού που προβλέπει η σύμβαση του δήμου Ικαρίας με την ΕΕΑΑ. γ) ξεκίνησε η διαδικασία αδειοδότησης  των  χώρων συλλογής των ανακυκλώσιμων .

 Έγινε προσπάθεια να εξασφαλιστεί το αναγκαίο προσωπικό (για την λειτουργία  των δυο δομών διαλογής ανακυκλώσιμων αλλά και την αποκομιδή από τα περίπου 60 σημεία συλλογής του νησιού) μέσα από το πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας του Υπουργείου εργασίας γιατί  (συμφώνα με όσα περιγράψαμε παραπάνω) δεν υπήρχε κανένας άλλος τρόπος. Αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής ήταν  σε ετήσια βάση να απομακρύνονται από το νησί 300 περίπου τόνοι ανακυκλώσιμων. Παράλληλα μέσω του δικτυού της Ανακύκλωσης Συσκευών Α.Ε σε ετήσια βάση απομακρύνονται από το νησί 20 -30 τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων. Ποσότητες που σε διαφορετική περίπτωση θα έφταναν και αυτές στους ΧΑΔΑ.

Το 2019 ως αποτέλεσμα των μακροχρονίων πιέσεων του δήμου Ικαρίας με την προηγούμενη διοίκηση του, έγινε αποδεκτό από την ΕΕΑΑ το αίτημα για χρηματική ενίσχυση του δήμου Ικαρίας ανά τόνο ανακυκλώσιμων υλικών που θα απομακρύνεται από το νησί πηγαίνοντας στις εγκαταστάσεις της ΕΕΑΑ.  Αυτή η εξέλιξη άνοιξε νέες προοπτικές για την βελτίωση των επιδόσεων συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών (προμήθεια νέου εξοπλισμού –  συλλογή και απομάκρυνση πλαστικού και γυαλιού, κλπ).

Από όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές – σε κάθε καλής πίστης συντοπίτη – ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια δώσαμε βάρος στα θέματα που αφορούν την διαχείριση των απορριμμάτων, ξεσκεπάζοντας τον ρολό όσων αιρετών συμβάλουν στην ιδιωτικοποίηση αυτών των τομέων και των σχετικών υπηρεσιών των ΟΤΑ (π.χ Ανακύκλωση). Για πρώτη φόρα έγινε παρέμβαση για τον ΠΕ.Σ.Δ.Α και μετά από απόφαση του Δ.Σ (2015) και Προγραμματική σύμβαση (2016) με την Περιφέρεια Β. Αιγαίου διεκδικήθηκαν 13.εκ για προμήθεια εξοπλισμού,  αποκατάσταση των ΧΑΔΑ και την κατασκευή του ΧΥΤΥ.

Στην τρέχουσα δημοτική περίοδο έχουν υποβληθεί  προτάσεις για χρηματοδότηση:

1. Μέσω του Προγράμματος «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ» στον άξονα προτεραιότητας «Περιβάλλον» της Πρόσκλησης με τίτλο: «Χωριστή Συλλογή Βιοαποβλήτων, Γωνιές Ανακύκλωσης και Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων».
2. Μέσω του ΥΜΕΠΕΡΑΑ στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής με τίτλο «Δημιουργία Πράσινων Σημείων &ι δικτύωσή τους, σε όλη τη Χώρα».

Οι παραπάνω προτάσεις αφορούν σε χρηματοδότηση ύψους 2,5 εκ. ευρώ περίπου και περιλαμβάνουν : 9 Έξυπνες υπόγειες γωνίες ανακύκλωσης τεσσάρων ρευμάτων –  6 Έξυπνους οικίσκους διακριτής συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών – 29 Έξυπνες νησίδες διακριτής συλλογής ανακυκλώσιμων Υλικών – Προμήθεια ειδικού απορριμματοφόρου συλλογής ανακυκλώσιμων – Προμήθεια ειδικού απορριμματοφόρου συλλογής βιοαποβλήτων – Προμήθεια 2000 οικιακών κομποστοποιητών  – Προμήθεια 500 πλαστικών κάδων αερόβιας ζύμωσης οργανικών αποβλήτων – 1 Κινητό Πράσινο Σημείο.

Την ιδία στιγμή ωστόσο η «ανεξάρτητη» διοίκηση του δήμου:

• Δεν απαντάει σε σχετική ερώτηση της ΛΑΣ που κατατέθηκε δυο φορές, γιατί δεν διεκδικήθηκε η χρηματοδότηση για προμήθεια εξοπλισμού, αποκατάσταση των ΧΑΔΑ και την κατασκευή του ΧΥΤΥ. Αν και θα μπορούσε να είχε υποβάλει πρόταση ένταξης των έργων (σε συνεργασία με την περιφέρεια Β. Αιγαίου η την ΔΙΑΝΟΧ) στην πρόσκληση «Υλοποίηση ώριμων έργων ανάκτησης ή/και διάθεσης αστικών αποβλήτων» που αφορούσε την Δημιουργία Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας και εγκατάστασης όλου του απαραίτητου εξοπλισμού και βοηθητικών εγκαταστάσεων για τη λειτουργία τους, όπου σύμφωνα με την 4^η τροποποίηση της πρόσκλησης η ημερομηνία υποβολής προτάσεων έληγε την   1/7/2022.
• Δεν απαντάει σε σχετικές ερωτήσεις της ΛΑΣ για την στάση που θα κρατήσει, σχετικά με την κατάθεση νέας προσφυγής στο ΣΤΕ εναντίον των περιβαλλοντικών όρων των αναγκαίων έργων διαχείρισης απορριμμάτων του νησιού.

Το σχέδιο μεταφοράς των συμμείκτων απορριμμάτων στην Χίο μέχρι σήμερα έχει μείνει στα χαρτιά, ενώ δεν έχει διευκρινιστεί ούτε το κόστος του αναγκαίου εξοπλισμού, ούτε το λειτουργικό κόστος αυτού του  εγχειρήματος, όπως έχουμε ζητήσει μέχρι σήμερα δυο φορές στο Δ.Σ.  Ταυτόχρονα έχουμε την πρωτοφανή για τα χρονικά της τοπικής διοίκησης του νησιού ενέργεια, η διοίκηση του Δήμου σε σύμπραξη με τους συναρμόδιους φορείς (Υπουργείο περιβάλλοντος & Υπουργείο Εσωτερικών) να μην αναδεικνύει την σοβαρότητα του προβλήματος άλλα να «ενημερώνουν» φορείς του νησιού που διαμαρτύρονται για την λειτουργία των ΧΑΔΑ ότι οι αυτοί έχουν σταματήσει να λειτουργούν.  Δεν είναι η πρώτη φόρα που στην διαχείριση των απορριμμάτων στην χώρα μας γίνονται στην κυριολεξία «Ασκήσεις επι χάρτου», είναι όμως η πρώτη φορά που οι συναρμόδιοι φορείς προσπαθούν να πείσουν τους κάτοικους του νησιού ότι αυτό που βλέπουν δεν υπάρχει.  Όταν αυτό βασίζεται σε έγγραφο του ίδιου του Δήμαρχου, και του φορέα με τον οποίο ο Δήμος σχεδιάζει να αντιμετωπίσει το θέμα της τελικής διάθεσης των απορριμμάτων του νησιού. Τότε  εύλογα δημιουργούνται ερωτήματα σε δημότες και φορείς του νησιού, για το περιεχόμενο των συζητήσεων με τα συναρμόδια υπουργεία και την κατεύθυνση των μυστικών μέχρι σήμερα σχεδιασμών.   Ερωτήματα που  διοίκηση του δήμου δεν απαντάει αν και είναι υποχρεωμένη από την νομοθεσία (άρθρο 69 Ν.3852/2010).

 Στα ερωτήματα αυτά δίνουν απαντήσεις αλλά προσχηματικές τα αρμόδια υπουργεία, στα πλαίσια του κοινοβουλευτικού έλεγχου που άσκησαν οι Κ.Ο των ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ και ΜΕΡΑ25. Μετά από την ενημέρωση των συλλόγων και σωματείων του νησιού, για την κατάσταση από την λειτουργία των ΧΑΔΑ στο νησί. (Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους πολιτικούς σχηματισμούς που έχουν παρουσία στο νησί το θέμα δεν απασχολεί τον βουλευτή της ΝΔ στο νομό και το ΠΑΣΟΚ). Χαρακτηρίζουμε προσχηματικές τις απαντήσεις γιατί σαφείς απαντήσεις στα ερωτήματα δεν δίνονται, π.χ στην ερώτηση της Κ.Ο του ΚΚΕ «Σε ποιες ενέργειες προτίθενται να προχωρήσουν για την άμεση ανακούφιση του προβλήματος διάθεσης των απορριμμάτων στο Δήμο Ικαρίας μέσω ενός μεταβατικού συστήματος, και  με ποιες ενέργειες θα φροντίσουν να επισπεύσουν τις διαδικασίες χρηματοδότησης για να ολοκληρωθεί ο ΧΥΤΥ της Ικαρίας».  Απαντούν (19/10/2022- Α.Π: 68905) ότι στα πλαίσια του «Α. Τρίτσης» έχει υποβάλει πρόταση ο δήμος Ικαρίας η όποια δεν έχει εγκριθεί ακόμα, παραγνωρίζοντας ότι αυτή η πρόταση δεν αφορά ούτε το μεταβατικό στάδιο ούτε τον ΧΥΤΥ.  Στα ερωτήματα της Κ.Ο του ΣΥΡΙΖΑ, απαντούν (8/2/2023- Α.Π: 12813-3579) ότι το πρόβλημα θα διευθετηθεί με την υλοποίηση των προβλεπόμενων υποδομών του ΠΕΣΔΑ, και ότι την ευθύνη της εξάλειψης των ΧΑΔΑ έχει ο δήμος. Τέλος στην επίκαιρη ερώτηση του ΜΕΡΑ 25 (3/4/2023), απαντά ο ίδιος υπουργός ΥΠΕΝ, όπου αναγνωρίζει την έκταση του προβλήματος, παραπέμπει στον ΔΙΑΝΟΧ για το μεταβατικό στάδιο, και στην υλοποίηση των προβλεπόμενων υποδομών του ΠΕΣΔΑ. Ενώ με μεγάλη ευκολία στοχοποιεί τον Δήμαρχο για την ψευδή βεβαίωση παύσης λειτουργίας των ΧΑΔΑ.

 Συνοπτικά το υπουργείο εσωτερικών και το υπουργείο περιβάλλοντος δεν δίνουν απάντηση:  Γιατί δεν έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση των αναγκαίων έργων από το ΕΣΠΑ που βρισκόταν σε εξέλιξη μέχρι και πριν λίγους μήνες, και τι θα κάνουν για την άμεση ανακούφιση του προβλήματος διάθεσης των απορριμμάτων στο Δήμο Ικαρίας μέσω ενός μεταβατικού συστήματος. Μεταβιβάζοντας την ευθύνη στον Δήμο που δυστυχώς η διοίκηση του δεν αντιδρά απέναντι σε αυτή την στάση.

Σε ότι αφορά την διεκδίκηση των αναγκαίων έργων για την διαχείριση των απορριμμάτων του νησιού, και την παύση λειτουργίας των ΧΑΔΑ η διοίκηση του δήμου παραπέμπει σύμφωνα με την 56-2022 Απόφαση Δ.Σ (20/9/2022) στον νέο ΠΕΣΔΑ που θα παρουσιαστεί από την περιφέρεια βορείου Αιγαίου, και την επόμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ.  

Κατόπιν όλων αυτών το γεγονός ότι από τότε μέχρι σήμερα, δεν έχει καμία ενημέρωση ούτε το δημοτικό Συμβούλιο ούτε η τοπική κοινωνία, για το τι περιλαμβάνει το σχέδιο αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Β. Αιγαίου. Σε συνδυασμό με άρθρο εφημερίδας πανελλαδικής κυκλοφορίας (ΕΦΣΥΝ -23/6/23 «Χρυσές» συμπράξεις με ιδιώτες για τα σκουπίδια») σύμφωνα με το οποίο, και μεταξύ πολλών άλλων αναφέρει : «… ο Γ.Γ Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, ζήτησε να διαμορφωθούν ως «ενιαίο έργο» και να δοθούν σε Σύμπραξη Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) εννιά διαφορετικές εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων από τον βόρειο Έβρο ως την Ικαρία».  Δημιουργούν βάσιμες υποψίες –  αφού κάνεις δεν διέψευσε μέχρι σήμερα το σχετικό άρθρο- ότι κάποιοι σχεδιάζουν εν κρυπτό,  τόσο  την τύχη των αναγκαίων έργων όσο και των χαρακτήρα τους.   Για να γίνουμε σαφέστεροι θέτουμε τα εξής ερωτήματα:

• Γνωρίζει η διοίκηση του δήμου το κείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης που έστειλε Γ.Γ Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, στην ΔΕΔΑΠΑΛ, στην ΔΙΑΝΟΧ – της οποίας είναι μέλος ο δήμος Ικαρίας– και στην ΔΙΑΑΜΑΘ?
• Αν ναι επιβεβαιώνει ότι η πολυσέλιδη Προγραμματική Σύμβαση, δεσμεύει τους 3 ΦΟΔΣΑ να προωθήσουν με ΣΔΙΤ την υλοποίηση, ως «ενιαίο έργο», 9 διαφορετικών εγκαταστάσεων, μεταξύ των οποίων και μια Μονάδα Μηχανικής Διαλογής & Επεξεργασίας Βιοαποδομήσιμων αποβλήτων στην Ικαρία?
• Αν δεν γνωρίζει η διοίκηση του δήμου το κείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης, προτίθεται να απορρίψει την προοπτική υλοποίησης αυτού το σχεδιασμού, υπερασπιζόμενη την 55-2016 απόφαση του δημοτικού συμβούλιου, όπου  από κοινού  ζητούσαμε  … «Να απορριφθεί κάθε μορφή ιδιωτικοποίησης μέρους η του συνόλου των υπηρεσιών καθαριότητας» ?
• Γνωρίζει η διοίκηση του δήμου με ποιου απόφαση και μετά από ποια διαβούλευση, στο κείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης που έστειλε Γ.Γ Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, το μόνο έργο που αφορά την Ικαρία, είναι η Μονάδα Μηχανικής Διαλογής & Επεξεργασίας Βιοαποδομήσιμων αποβλήτων. Όταν ο ΠΕΣΔΑ προβλέπει μια σειρά αναγκαίες υποδομές, με πρώτη τον ΧΥΤΥ ?
• Τέλος προτίθεται να διεκδικήσει την χρηματοδότηση από δημόσιους πόρους, όλων των αναγκαίων υποδομών (όπως περιγράφονται στην 55-2016 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου), που απαιτούνται ώστε να υπάρχει στο νησί μας διαχείριση απορριμμάτων, περιβαλλοντικά αποδεκτή από την κοινωνία, χωρίς καμία επιβάρυνση των κατοίκων της Ικαρίας ?

 Κλείνοντας τονίζουμε ότι ως Λαϊκή Συσπείρωση, παραμένουμε αταλάντευτοι στη θέση μας ενάντια στην ιδιωτικοποίηση και στην καύση των απορριμμάτων (με οποιαδήποτε μορφή) σε όλη τη χώρα. Δηλώνουμε για μια ακόμα φορά ότι θα σταθούμε αλληλέγγυοι σε κάθε προσπάθεια που συμβάλλει θετικά  στην από κοινού  διεκδίκηση ενός Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΣΔΑ), το οποίο προβλέπει:  Α) Διαλογή στην πηγή, Β) Σταθμό μεταφόρτωσης Γ) Μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων, Δ) Σχεδιασμός για προώθηση των ανακυκλώσιμων υλικών σε κεντρική μονάδα ανακυκλώσιμων υλικών (Περιφέρεια η κέντρο), Ε) ΧΥΤΥ, ΣΤ) Μονάδα σταθεροποίησης βιολογικών υπολειμμάτων. Ως την μόνη αποδεκτή λύση του προβλήματος για το Δήμο και το νησί μας.

Ταυτόχρονα αρνούμαστε να μεταθέσουμε το σύνολο των ευθηνών, (που άλλωστε δεν της αναλογούν), στην Τοπική διοίκηση. Κάθε μετάθεση ευθυνών -εύκολη και βολική- δίνει συγχωροχάρτι στον πραγματικό υπεύθυνο γι’ αυτή την κατάσταση  (την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική) και αποδυναμώνει τη διεκδίκηση και για την άμεση ανακούφιση, αλλά και για την οριστική λύση του προβλήματος.   

Σε αυτή την κατεύθυνση, δηλώντας την στήριξη μας στο πλαίσιο διεκδικήσεων των 20 συλλόγων και σωματείων του νησιού που προκάλεσαν την σημερινή συζήτηση, καλούμε το Δημοτικό  συμβούλιο :

• Να επικαιροποιήσει τις 161-2014 και 55-2016 αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου Ικαρίας, σχετικά με το τι είναι αναγκαίο να περιλαμβάνει ο ΠΕΣΔΑ Βορείου Αιγαίου γενικά αλλά και για  τις  αναγκαίες υποδομές στην Ικαρία,  με πρώτη τον ΧΥΤΥ .
• Να απορρίψει τους σχεδιασμούς που προβλέπουν την κατασκευή και λειτουργία όλων των αναγκαίων για την διαχείριση απορριμμάτων στην Ικαρία υποδομών με Σύμπραξη Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα.
• Να διεκδικήσει από το ΥΠΕΝ την χρηματοδότηση του Δήμου Ικαρίας, για την προμήθεια του αναγκαίου εξοπλισμού, και την μεταφορά των απορριμμάτων της Ικαρίας στην Χίο.  Ως μεταβατική λύση μέχρι να ολοκληρωθούν οι αναγκαίες υποδομές στην Ικαρία για την τελική διάθεση τους. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 55* ( Παράγραφος 2γ)  του Νόμου  4819/2021 (ΦΕΚ 129 -23/7/2021) .

 Η Λαϊκή Συσπείρωση καλεί ταυτόχρονα τον Ικαριώτικο λαό σε συστράτευση για να  διεκδικήσουμε, από τους έχοντες την κυρία ευθύνη αυτό που δικαιούμαστε:

 Διαχείριση των απορριμμάτων με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες,  με σεβασμό στο περιβάλλον, στην υγεία, στους φυσικούς πόρους, στο λαϊκό εισόδημα

* Άρθρο 55 – Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός  Διαχείρισης Αποβλήτων

2.Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων                                                                                γ) Για την αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν στη διαχείριση των Αστικών Αποβλήτων (ΑΑ), τα οποία οφείλονται σε απρόβλεπτες καταστάσεις που προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης με κίνδυνο την υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή να απειλήσουν τη δημόσια υγεία και δεν επιδέχονται αναβολή, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, να λάβει με απόφασή του οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο για την επίλυση του προβλήματος, περιλαμβανομένης και της μεταφοράς των ΑΑ σε μία ή περισσότερες νομίμως λειτουργούσες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων. Η ανωτέρω απόφαση δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και εκτελείται υποχρεωτικά από τους εμπλεκόμενους φορείς διαχείρισης ΑΑ, βαρυνομένου του ωφελουμένου φορέα με το σύνολο της απαιτούμενης δαπάνης.Με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να επιχορηγείται ο ωφελούμενος φορέας για το σύνολο ή μέρος της απαιτούμενης δαπάνης και η σχετική δαπάνη βαρύνει το Πράσινο Ταμείο. Η παρούσα περίπτωση εφαρμόζεται και στην περίπτωση άμεσης παύσης της λειτουργίας των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ) που λειτουργούν σε διαχειριστικές ενότητες περιφερειών, στις οποίες δεν υπάρχει νόμιμος εν λειτουργία Χώρος Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) προβλεπόμενος από το αντίστοιχο ΠΕΣΔΑ ή νόμιμος εν λειτουργία χώρος αποθήκευσης. Για την έκδοση της απόφασης λαμβάνονται υπόψη ιδίως η φέρουσα ικανότητα των εγκαταστάσεων παραλαβής των ΑΑ και το συνολικό κόστος διαχείρισης των ΑΑ. Τα ανωτέρω ισχύουν κατ’ αντιστοιχία και για την περίπτωση κατά την οποία εν λειτουργία ΧΥΤ έχει κορεστεί ή παύσει τη λειτουργία του με απόφαση του αρμόδιου για τη διαχείρισή του οργάνου, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.